Ebeveyn Tutumları Ankara
Çocukların ebeveynleri ile olan ilişkisi, yetişkinlik döneminin de aynasıdır. Çocuğun ebeveynleri tarafından desteklendiğini hissetmesi, huzurlu ve sevgi dolu bir ortamda büyümesi; ilerleyen dönemde kendine güvenen, girişimci ve mutlu bir birey olmasında etkilidir. Dolayısıyla ebeveyn tutumları, çocuğun psikolojisi üzerinde doğrudan etkilidir. Özellikle ilkokul çağından önce, ebeveynler çocuğun en önemli rol modelidir. Bu dönemde çocuk ebeveynleri tek otorite kabul eder. Ebeveynlerinin tutum ve davranışlarını örnek alarak çevresindekilerle ilişki kurar. Bu süreç, bir bakıma çocuğun kendini tanımlama ve kişiliğini inşa etme sürecidir. Ebeveynlerin sergileyeceği hoşgörülü, anlayışlı veya tam tersine baskılayan veya aşırı korumacı tavırlar çocuğun benlik algısını da etkileyecektir. Ebeveyn tutumları Ankara ve çocuk büyütürken ebeveynlerin neler yapması gerektiği konusunda daha fazla bilgi almak için Uz. Kli. Psk. Melike Serttaş’ın kliniği ile iletişime geçebilirsiniz.
Yaygın Görülen Ebeveyn Tutumları
Anne babalarda en yaygın görülen tutum ve davranış biçimlerini ele alacak olursak:
Demokratik Anne Baba Tutumu
Demokratik bir aile ortamı, herkesin fikirlerini özgürce ifade ettiği ve herkesin birbirini saygıyla dinlediği aile ortamıdır. Demokratik ebeveyn tutumu, çocukların -yanlış olsa bile- kendi fikirlerini ifade etmesine imkan tanır. Aile kendi prensipleri çerçevesinde bazı sınırlar koysa da çocuğun kendi seçimlerini yapmasına olanak tanır ve bu sınırların neden konduğunu çocuğa anlayabileceği bir dille anlatır. Demokratik tutum, çocuğun hem kendi sınırlarını hem de başka insanların sınırlarını tanımasına yardımcı olur. Kendini ifade edebilen, seçenekleri değerlendirip seçim yapabilen çocuk, böyle bir ortamda benlik algısını da sağlıklı bir şekilde geliştirebilir.
Aşırı Korumacı Anne Baba
Toplumda en sık karşılaştığımız ebeveyn tutumlarından biridir. Ebeveynlerin aşırı korku ve kaygıyla çocuklarını sürekli kısıtlamasına neden olur. Bu tutumda olan ebeveynler çocuklarını sürekli kontrol altında tutmaya çalışır. Keşfetme duygusunu engeller ve çocuğun deneyerek öğrenmesine engel olur. Bu nedenle aşırı korumacı anne babaların çocukları yetişkinlik döneminde de bağımsız davranmakta zorlanır ve kendi fikirlerini kolayca ifade edemeyebilirler.
Aşırı Düşkün Anne Baba
Her anne baba çocuğuna düşkündür. Ancak bu durumun aşırıya kaçması, çocuğun bencil tavırlar içerisinde olmasına neden olabilir. Çocuğuna aşırı düşkün anne babalar, çocuğun her istediğini anında yapmaya çalışırlar. Bir bakıma çocuğun egemenliğini kabul eder ve çocuğa her durumda istediğini yaptırabileceğine dair mesaj verirler. Aşırı düşkünlüğün çocukta şımarıklık, empati duygusunun zayıflığı ve sürekli ilgi istemek gibi yan etkileri olabilir.
İlgisiz Anne Baba
İlgisiz anne baba tutumu, çocuklarda özgüvensizliğin ve uyumsuz davranışların başlıca nedenlerinden biridir. İhtiyacı olan sevgi, güven ve ilgiyi alamayan çocuk dikkat çekmek için kuralları yıkmaya çalışabilir. Sağlıklı insan ilişkilerini ayırt etmekte zorlanır. Bu nedenle nereden geldiğine bakmadan tüm sevgiyi kabul etme eğilimindedir. İlgisizlik nedeniyle çocukta saldırganlık ve hırçın davranışlar da görülebilir.
Otoriter Anne Baba Tutumu
Çocuğa sürekli olarak bir şeyleri yapamayacağını söyleyerek çocuğu baskı altında tutan anne baba tutumudur. Çocuğun özgür seçim hakkını yok sayarlar. Ödül yerine ceza ile eğitim ön plandadır. Sürekli disiplin ve kurallar ile büyüyen çocuklarda özgüvensizlik sık görülür. Ergenlik döneminde ise özgüvensizlik giderek pekişerek içe dönüklük, sosyal ilişki kuramama ve kendini rahat ifade edememe gibi davranışlara dönüşebilir.
Dengesiz Anne Baba Tutumu
Çocuk için en tehlikeli anne baba tutumlarından biridir. Anne ve babanın aldığı kararları sürekli değiştirmesi, Annenin “evet” dediğine babanın “hayır” demesi ve aile içi alınması gereken kararlarda sürekli bölünmelerin olması çocuğun doğru ve yanlışı ayırt etmesini zorlaştırır. Yetişkinlik ve ergenlik döneminde de dürtülerini dinleyen, kolay karar değiştiren, çabuk vazgeçen bir karakter kazanmasına neden olabilir. İşbirlikçi tutum yerine sürekli güç gösterme eğiliminde olan çocuk, sosyal yaşamda da uyumsuzluk yaşayabilir.
Olumlu Anne Baba Tutumları Nasıl Olmalı?
Her şeyden önce, ebeveynlerin çocuğa vermesi gereken sevgidir. Anne ve baba çocuklarına yaklaşımlarında her zaman sevgiyi ön planda tutmalı, ona bunu hissettirmelidir. Eğer çocuk güvende hissederse, anne ve babasının davranışlarını daha iyi yorumlar, onlara kendini rahatça ifade edebilir ve yalandan uzak durur. Tam tersine, evde ilgisizlik hakimse, çocuk ihtiyacı olan ilgiyi dışarıda arayacaktır. Dolayısıyla anne babaların olumlu tutumlarının başında duygusal yakınlık gelir diyebiliriz.
Bununla birlikte duygusal yakınlık çocuğa her istediğini yapabileceği mesajını veren, sınırsız özgürlük tanıyan bir hâl almamalıdır. Sınırsız özgürlük; çocuğun ben-merkezci olmasına ve empati duygusunun zayıf olmasına neden olabilir. Sosyal ilişkilerinde uyumlu olması ve sınırları tanıması için olumlu ebeveyn tutumlarında bir miktar kontrol olmalıdır. Kontrol, doğru uygulandığında kulağa güzel gelen bir kelime bile olabilir. Doğru yerde, doğru zamanda verilen ödüller ve net sınırlar, çocuğunuzla kurduğunuz ilişkiyi güzelleştirebilir.
Çocuğunuzla kurduğunuz hoşgörülü ve anlayışlı ilişkinin pekiştirilmesinde önemli olanlardan biri de tutarlılıktır. Eğer davranışlarınız tutarlı olmazsa çocuğunuza vermek istediğiniz bu mesajların hiçbiri yerine ulaşmaz.
Olumlu ebeveyn tutumları hakkında daha detaylı bilgi almak isterseniz Uz. Kli. Psk. Melike Serttaş ile iletişime geçebilirsiniz.
